Dersim’e ilk kez 1937’de harekât yapıldığında kamuoyuna “cahil”, “geri
kalmış”, “eşkıyalık yapan”, “hain” bir gruba karşı düzenlenen bir askerî
operasyon olarak yansıtıldı. Bu algı uzun yıllar boyunca da değişmeden
kaldı. Ne var ki, Dersim olaylarının etraflıca incelenmeye girişilmesiyle
bilinmeyen ya da yanlış bilinen birçok gerçek gün yüzüne çıkmaya başladı.
Taha Baran, Basında Dersim kitabında Dersim ve Dersimli hakkında yaratılan
yanlış algının nasıl inşa edildiğini, nasıl sürdürüldüğünü ele alıyor. 1937 Ocak
ayından 1938 Ocak ayına kadar on bir farklı gazetenin tüm sayılarını
inceleyen Baran, Dersim olaylarının gazeteler tarafından temsil biçimlerini;
haber ve yazıların hangi imgeler, zihinsel kodlar ve düşünce kalıpları
etrafında şekillenerek aktarıldığını değerlendiriyor.
Ölümlerin nasıl meşrulaştırıldığını, Dersim’in ve Dersimli’nin yok edilmesi
gereken bir “iç düşman” olarak nasıl kodlandığını, “iç oryantalist” bakış
açısının hâkimiyetini, kapalı devre sansürü, sorgusuz kabul edilen devlet
söyleminin medya söylemi haline gelerek kendini tekrar tekrar üretmesini,
bunları yaparken içine düşülen tutarsızlıkları dönemin medyası üzerinden
izlemek için iyi bir kaynak.
Çapulcu eşhastan üç asi sergerde daha cumhuriyetin rahim kanunlarına
teslim oldu. (Yeni Asır, 18 Haziran 1937)
Dersim’e yeni bir Türk kanı şırınga etmek lazımdır..(Son Posta, 19 Haziran
1937)
Medeniyetin yerden fışkıran güneşinden kaçıp dağ tepelerine tırmananlar yine
o medeniyetin gökten inen ateşinden kurtulamazlar. (Yeni Köroğlu, 21Haziran
1937)
Dersim’i ve Dersim’in mazisini biraz bilenler: ‘Bu adamlardan hayır gelmez,
hepsini yok etmeli...’ diyorlar. (Kurun, 8 Temmuz 1937)
Asırlardan beri iptidaî hayat yaşayan bura halkı medeniyet nuruna kavuşuyor.
(Haber, 17 Temmuz 1937)